Badania toruńskiego Graduału de tempore
Badania toruńskiego Graduału de tempore
W listopadzie 2019 r. zostało przeprowadzone wstępne rozpoznanie, inwentaryzacja, dokumentacja fotograficzna (w tym makro) i badania nieniszczące księgi liturgicznej z kościoła świętojańskiego, nr inw. MDT-K-003. Kodeks ten, do tej pory uważany w skąpym stanie badan za antyfonarz służący scholii parafialnego, wykonany pocz. XVI w., został zidentyfikowany jako graduał z ordinarium missae i fragmentem Sequentiarium de tempore. Na podstawie analizy styloznawczej miniatury incipitowej jego datowanie zostało przesunięte na 1. ćw. XV w. Ponadto, autorzy badań powiązali księgę toruńską z analogicznym kodeksem Graduale de sanctis z Biblioteki Diecezjalnej w Pelplinie, sygn. L2, uważanym za dziedzictwo kapituły chełmińskiej. Szczegółowe badania tego drugiego przeprowadzono w lutym 2020 r.
Analiza porównawcza (pismo, notacja, dekoracje kaligraficzne) oraz analizy materiałowe z wykorzystaniem XRF wykazały tożsamość wykonawstwa obu woluminów, analiza zawartości – ich wzajemną przynależność. Księgi są najpewniej składowymi dwutomowego Graduale de tempore et de sanctis z rozbudowanym sekwencjarzem. Powstały w 1 ćw. XV w. i były wykorzystywane do XIX w. w liturgii kapituły chełmińskiej.
Proweniencję ze skryptorium w Chełmży potwierdzają badania porównawcze i materiałowe dwutomowego antyfonarza (BDP L5–L6), spinanego w środowisku chełmińskim w 1416 r.
Mimo wykluczenia średniowiecznego związku graduału z farą Starego Miasta Torunia, księga – jako własność parafii i archiwum świętojańskiego – zostanie ujęta w Inwentarzu Sztuki Torunia jako historyczne dziedzictwo kapituły w Chełmży i świadek historycznych migracji dzieł sztuki w wieku XIX.
Badania zostały przeprowadzone dzięki życzliwości Dyrekcji Muzeum Diecezjalnego w Toruniu i Dyrekcji Biblioteki Diecezjalnej w Pelplinie. Za pomoc przy przeprowadzeniu badań, autorzy składają podziękowania p. Katarzynie Bucław z MDT.
Wyniki badań nad księgami zostały upublicznione na konferencji „Textus et Pictura. Średniowieczny kodeks rękopiśmienny jako przedmiot studiów interdyscyplinarnych”, organizator: Biblioteka Uniwersytecka w Toruniu / Wydział Sztuk Pięknych UMK; Toruń,12–13 XII 2019 oraz opublikowane w artykule: Jakubek-Raczkowska Monika, Raczkowski Juliusz, Nierozpoznany graduał z kościoła świętojańskiego w Toruniu – przyczynek do badań nad księgami muzycznymi diecezji chełmińskiej w średniowieczu, „Muzyka”, t. 65, 2020, nr 1, s. 75–90.
Zobacz także:
XRF X-MET8000 Spektrometer
Within the project framework a portable XRF spectrometer has been purchased. It is X-MET8000 XRF spectrometer with collimator...
"Nobility with no boundaries?", March 4th 2021
On March 4th 2021 an international online conference took place, organised by the German Historic Institute in Warsaw,...
Drugie sympozjum sprawozdawcze, 21 XI 2023
Zapraszamy na drugie otwarte sympozjum sprawozdawcze z zadań wykonanych w projekcie, poświęcone inwentaryzacji i rozpoznaniu kościoła Świętojańskiego w Toruniu. Spotkanie...
Dokumentacja i prace badawcze w Muzeum Okręgowym w Toruniu
W lutym i marcu 2021 zespół Inwentarza prowadził oględziny przy zabytkach z dziedzictwa kościoła WNMP i katedry toruńskiej...
Zakończyły się prace inwentaryzacyjne i badawcze w zakrystii toruńskiej katedry
Od okresu wakacyjnego do lutego 2021 trwały prace w zakrystii katedry świętojańskiej. Pełnej inwentaryzacji i dokumentacji poddano: architekturę...
XLI Alicja Karłowska-Kamzowa Mediaevalists’ Seminar, December 9th–12th 2020
At the international online Mediaevalists’ Seminar entitled: The convent and the collegiate church in Mediaeval Europe, co-organised by the...