Badania toruńskiego Graduału de tempore
Badania toruńskiego Graduału de tempore
W listopadzie 2019 r. zostało przeprowadzone wstępne rozpoznanie, inwentaryzacja, dokumentacja fotograficzna (w tym makro) i badania nieniszczące księgi liturgicznej z kościoła świętojańskiego, nr inw. MDT-K-003. Kodeks ten, do tej pory uważany w skąpym stanie badan za antyfonarz służący scholii parafialnego, wykonany pocz. XVI w., został zidentyfikowany jako graduał z ordinarium missae i fragmentem Sequentiarium de tempore. Na podstawie analizy styloznawczej miniatury incipitowej jego datowanie zostało przesunięte na 1. ćw. XV w. Ponadto, autorzy badań powiązali księgę toruńską z analogicznym kodeksem Graduale de sanctis z Biblioteki Diecezjalnej w Pelplinie, sygn. L2, uważanym za dziedzictwo kapituły chełmińskiej. Szczegółowe badania tego drugiego przeprowadzono w lutym 2020 r.
Analiza porównawcza (pismo, notacja, dekoracje kaligraficzne) oraz analizy materiałowe z wykorzystaniem XRF wykazały tożsamość wykonawstwa obu woluminów, analiza zawartości – ich wzajemną przynależność. Księgi są najpewniej składowymi dwutomowego Graduale de tempore et de sanctis z rozbudowanym sekwencjarzem. Powstały w 1 ćw. XV w. i były wykorzystywane do XIX w. w liturgii kapituły chełmińskiej.
Proweniencję ze skryptorium w Chełmży potwierdzają badania porównawcze i materiałowe dwutomowego antyfonarza (BDP L5–L6), spinanego w środowisku chełmińskim w 1416 r.
Mimo wykluczenia średniowiecznego związku graduału z farą Starego Miasta Torunia, księga – jako własność parafii i archiwum świętojańskiego – zostanie ujęta w Inwentarzu Sztuki Torunia jako historyczne dziedzictwo kapituły w Chełmży i świadek historycznych migracji dzieł sztuki w wieku XIX.
Badania zostały przeprowadzone dzięki życzliwości Dyrekcji Muzeum Diecezjalnego w Toruniu i Dyrekcji Biblioteki Diecezjalnej w Pelplinie. Za pomoc przy przeprowadzeniu badań, autorzy składają podziękowania p. Katarzynie Bucław z MDT.
Wyniki badań nad księgami zostały upublicznione na konferencji „Textus et Pictura. Średniowieczny kodeks rękopiśmienny jako przedmiot studiów interdyscyplinarnych”, organizator: Biblioteka Uniwersytecka w Toruniu / Wydział Sztuk Pięknych UMK; Toruń,12–13 XII 2019 oraz opublikowane w artykule: Jakubek-Raczkowska Monika, Raczkowski Juliusz, Nierozpoznany graduał z kościoła świętojańskiego w Toruniu – przyczynek do badań nad księgami muzycznymi diecezji chełmińskiej w średniowieczu, „Muzyka”, t. 65, 2020, nr 1, s. 75–90.
Zobacz także:
Novitas et Auctoritas w sztuce średniowiecza
W dniach 24-25 września br. odbędzie się ogólnopolskie sympozjum Sekcji Mediewistycznej przy Oddziale Warszawskim Stowarzyszenia Historyków Sztuki: Novitas versus auctoritas...
INVENTORYING HISTORIC MONUMENTS IN POLAND - THE HISTORY, THE METHODS, THE ACHIEVMENTS: 1st SCIENTIFIC CONFERENCE OF THE PROJECT
Toruń, 24–25 October 2019 We have a pleasure in inviting you to participate in the 1st scientific conference...
Piszą o nas!
Dział Promocji UMK przygotował informacje o naszym projekcie, o którym mówili prof. Michał Woźniak i prof. Juliusz Raczkowski....
Dioecesis nostrae patroni - wystawa w Muzeum Diecezjalnym w Toruniu
25 III 2022, w 30. rocznicę erygowania Diecezji Toruńskiej, otwarto w Muzeum Diecezjalnym w Toruniu wystawę „Dioecesis nostrae...
Drugie sympozjum sprawozdawcze, 21 XI 2023
Zapraszamy na drugie otwarte sympozjum sprawozdawcze z zadań wykonanych w projekcie, poświęcone inwentaryzacji i rozpoznaniu kościoła Świętojańskiego w Toruniu. Spotkanie...
Inwentaryzacja zabytków w Polsce – dzieje, metody, osiągnięcia: I konferencja naukowa projektu
Toruń, 23–25 października 2019 Zapraszamy do udziału w pierwszej konferencji naukowej organizowanej wramach realizacji projektu, poświęconej historii oraz...