Kościół pw. św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty - Vir Dolorum
Rzeźba Vir Dolorum; wapień marglisty, polichromia wtórna, rzeźba pełnoplastyczna, opracowana za wszystkich stron; 118 x 40 cm
podstawa drewniana, wtórna, 33 x 35 cm
Ok. 1390 r.
ZABYTEK
Rzeźba jest bardzo dobrą realizacją stylu pięknego w czeskiej redakcji, jedną z kilku, jakie ok. 1400 zaistniały w farze Starego Miasta Torunia. Przedstawia rzadką redakcję ikonograficzną: Chrystus umęczony odziany jest tu w czerwony płaszcz, niosący symbolikę Ecce Homo i Zmartwychwstania.
Figura, przy całej liryczności ujęcia i wytłumieniu ekspresji męki, cechuje się niezwykłą siłą sugestii emocjonalnej: oczy szukają kontaktu z widzem, usta rozchylone są jakby przemawiały, dłonią Chrystus sięga do rany w boku. Wyidealizowany zgodnie z duchem epoki, a przy tym niezwykle ludzki w swym cierpieniu, Zbawiciel niesie myśl o Bożym Miłosierdziu w duchu tzw. „bliskiej łaski”. Pod tym względem przypomina Chrystusa Ogrójcowego (obecnie w MZM w Malborku), który pierwotnie eksponowany był najpewniej w kaplicy Ogrójcowej w tym samym kościele. Wymowny gest prawej ręki, której palce zagłębiają się w ranie w boku, może łączyć się z kultem eucharystycznym.
Monika Jakubek-Raczkowska
*
Fot. Juliusz Raczkowski
Figura jest przedmiotem badań w realizowanym aktualnie projekcie naukowym (materiałoznawczym) Muzeum Zamkowego w Malborku:
Styl piękny w redakcji czeskiej w Prusach - rzeźba kamienna z lat 1380-1400.