Kościół pw. Wniebowzięcia NMP – malowidło z przedstawieniem Trzech Króli
Malowidło ścienne (tempera na pobiale wapiennej) na szkarpie w trzecim od wchodu przęśle po stronie pd. (pod przedstawieniem św. Krzysztofa)
Połowa XIV w., 60 x 210 cm
ZABYTEK
Przedstawienie Trzech Króli zmierzających do Betlejem stanowi obecnie część narracyjnej kompozycji ze Zwiastowaniem, domalowanej najpewniej w ostatniej ćw. XIV wieku, z wykorzystaniem fragmentu pola ściany południowej, gdzie ukazano tronującą Marię. Pierwotnie malowidło stanowiło, jak się wydaje, dość rzadką redkację ikonograficzną, z Trzema Królami niosącymi dary, ustawionymi w izokefalicznym szeregu; postać ukazana po środku zamaszystym gestem wskazuje na gwiazdę, zawieszoną ponad symbolicznym wyobrażeniem Betlejem, otoczonym kręgiem murów. Wszyscy monarchowie ukazani są w koronach na głowie, odziani w stroje dworskie – długie tuniki i powłóczyste płaszcze z gronostajowymi kołnierzami obejmującymi ramiona, rękawiczki, obuwie o wydłużonych noskach, z kolistym wycięciem na podbiciu i zapięciem w okolicy kostki. Widok miasteczka został wystylizowany na średniowieczną budowlę sakralną z transeptem i graniastą wieżą (głowa Marii i żłóbek zostały domalowane wtórnie, pod koniec XIV w.).
Malowidło prawdopodobnie pełniło funkcję wotywną, związaną z patronatem Trzech Króli nad podróżnymi. Z uwagi na rzadką aranżację, mogło też stanowić symbol pielgrzymki do Ziemi Świętej (wynikający z franciszkańskiej opieki nad miejscami świętymi), pielgrzymki kolońskiej (do relikwii Trzech Króli) lub praktyki peregrynacyjnej w ogóle.
Cechy stylistyczne (wiotkie sylwety, elegancja póz i gestów, linaryzm modelunku) oraz kostiumologiczne pozwalają datować zabytek około poł. XIV stulecia a jego korzenie artystyczne wydają się tkwić w malarstwie Kolonii 1. poł. XIV w.
Monika i Juliusz Raczkowscy
*
Fot. Juliusz Raczkowski