Dioecesis nostrae patroni - wystawa w Muzeum Diecezjalnym w Toruniu

25 III 2022, w 30. rocznicę erygowania Diecezji Toruńskiej, otwarto w Muzeum Diecezjalnym w Toruniu wystawę „Dioecesis nostrae patroni – wspólne dziedzictwo diecezji chełmińskiej i toruńskiej”. Inspiracją do tego wydarzenia wystawienniczego było odkrycie skarbu relikwiowego w katedrze świętojańskiej w ramach prac projektu Inwentarz Sztuki Torunia. Wokół owych relikwii, dokumentujących historyczne kulty w kościele, zbudowana została narracja wystawy, której punktem centralnym jest dziedzictwo nieistniejącego już ołtarza św. Rozalii w kościele świętojańskim. Na wystawie wyeksponowano dawne lokalne kulty i patronaty diecezji chełmińskiej – Juty z Chełmży, Jana z Łobdowa, Doroty z Mątowów, odrodzone w XVII wieku, a także kulty młodsze – świętych związanych z Toruniem i regionem, których postępowania beatyfikacyjne były prowadzone współcześnie, ale jeszcze przed powstaniem diecezji toruńskiej (bł. matka Maria Karłowska, Sługa Boża Magdalena Mortęska) oraz świętych diecezji toruńskiej (bł. ks. Stefan W. Frelichowski, Sługa Boży ks. bp Adolf Szelążek). Kuratorką wystawy jest Katarzyna Bucław, w komitecie naukowym znaleźli się prof. Waldemar Rozynkowski, prof. Juliusz Raczkowski oraz Alicja-Grabowska-Lysenko.

Wystawie towarzyszy katalog, włączony do monografii wydanej w wydawnictwie TNOiK w cyklu projektowym: „Studia i materiały z dziedzictwa kulturowego Torunia i regionu” (tom 5) pod red. Juliusza Raczkowskiego. Teksty związane z historią patronatów i towarzyszących rozwojowi kultów oraz historycznych artefaktów i ikonografii, przygotowali prof. Waldemar Rozynkowski, prof. Juliusz Raczkowski, prof. Monika Jakubek-Raczkowska, Katarzyna Bucław oraz Alicja Grabowska-Lysenko, przy hasłach katalogu pracowała również Karolina Piotrowska z Muzeum Diecezjalnego w Toruniu.

___________________________________________________________

Ze wstępu do Katalogu:

W żywej rzeczywistości religijnej – którą traktujemy tu jako istotną część kultury i mentalności – bardziej niż na jakiejkolwiek innej niwie, pamięć o przeszłości przenika się z myślą o przyszłości. W przestrzeniach liturgicznych diecezji toruńskiej i odziedziczonej przez nią spuściźnie piśmienniczej dokumentuje to z jednej strony zespół zabytków sztuki i rzemiosła artystycznego oraz rękopisy i starodruki, związane z historycznym trwaniem dawnych kultów. Z drugiej strony, tę rzeczywistość współtworzą znacznie młodsze źródła pisane, obiekty (pamiątki, które stają się relikwiami), a także – nowo kreowana ikonografia, na rozdrożu pomiędzy fotograficznym realizmem a ekspresją charakterystyczną dla aktualiów sztuki. Dawne świadectwa kultu – nośniki wartości historycznych i artystycznych – są przedmiotem interdyscyplinarnych badań; na łamach niniejszego opracowania ich wyniki prezentują przede wszystkim analizy poświęcone ołtarzowi św. Rozalii z kościoła świętojańskiego w Toruniu i jego wyposażenia, przeprowadzone w ramach projektu „Inwentarz Sztuki Torunia”. Te współczesne dopiero nabierają zarówno religijnej, jak i kulturowej nośności, rangi i treści, które zostały tu zarejestrowane in statu nascendi.
J. Raczkowski
___________________________________________________________

Wernisaż wystawy