Badania toruńskiego Graduału de tempore
Badania toruńskiego Graduału de tempore
W listopadzie 2019 r. zostało przeprowadzone wstępne rozpoznanie, inwentaryzacja, dokumentacja fotograficzna (w tym makro) i badania nieniszczące księgi liturgicznej z kościoła świętojańskiego, nr inw. MDT-K-003. Kodeks ten, do tej pory uważany w skąpym stanie badan za antyfonarz służący scholii parafialnego, wykonany pocz. XVI w., został zidentyfikowany jako graduał z ordinarium missae i fragmentem Sequentiarium de tempore. Na podstawie analizy styloznawczej miniatury incipitowej jego datowanie zostało przesunięte na 1. ćw. XV w. Ponadto, autorzy badań powiązali księgę toruńską z analogicznym kodeksem Graduale de sanctis z Biblioteki Diecezjalnej w Pelplinie, sygn. L2, uważanym za dziedzictwo kapituły chełmińskiej. Szczegółowe badania tego drugiego przeprowadzono w lutym 2020 r.
Analiza porównawcza (pismo, notacja, dekoracje kaligraficzne) oraz analizy materiałowe z wykorzystaniem XRF wykazały tożsamość wykonawstwa obu woluminów, analiza zawartości – ich wzajemną przynależność. Księgi są najpewniej składowymi dwutomowego Graduale de tempore et de sanctis z rozbudowanym sekwencjarzem. Powstały w 1 ćw. XV w. i były wykorzystywane do XIX w. w liturgii kapituły chełmińskiej.
Proweniencję ze skryptorium w Chełmży potwierdzają badania porównawcze i materiałowe dwutomowego antyfonarza (BDP L5–L6), spinanego w środowisku chełmińskim w 1416 r.
Mimo wykluczenia średniowiecznego związku graduału z farą Starego Miasta Torunia, księga – jako własność parafii i archiwum świętojańskiego – zostanie ujęta w Inwentarzu Sztuki Torunia jako historyczne dziedzictwo kapituły w Chełmży i świadek historycznych migracji dzieł sztuki w wieku XIX.
Badania zostały przeprowadzone dzięki życzliwości Dyrekcji Muzeum Diecezjalnego w Toruniu i Dyrekcji Biblioteki Diecezjalnej w Pelplinie. Za pomoc przy przeprowadzeniu badań, autorzy składają podziękowania p. Katarzynie Bucław z MDT.
Wyniki badań nad księgami zostały upublicznione na konferencji „Textus et Pictura. Średniowieczny kodeks rękopiśmienny jako przedmiot studiów interdyscyplinarnych”, organizator: Biblioteka Uniwersytecka w Toruniu / Wydział Sztuk Pięknych UMK; Toruń,12–13 XII 2019 oraz opublikowane w artykule: Jakubek-Raczkowska Monika, Raczkowski Juliusz, Nierozpoznany graduał z kościoła świętojańskiego w Toruniu – przyczynek do badań nad księgami muzycznymi diecezji chełmińskiej w średniowieczu, „Muzyka”, t. 65, 2020, nr 1, s. 75–90.
Zobacz także:
KONFERENCJA Sztuka Torunia i ziemi chełmińskiej - call for papers
Zespół projektu Inwentarz Sztuki Torunia zaprasza do udziału w konferencji naukowej "Sztuka Torunia i ziemi chełmińskiej -...
Novitas et Auctoritas w sztuce średniowiecza
W dniach 24-25 września br. odbędzie się ogólnopolskie sympozjum Sekcji Mediewistycznej przy Oddziale Warszawskim Stowarzyszenia Historyków Sztuki: Novitas versus auctoritas...
The I. stage of non-invasive IR-examination competed
Within the framework of task No. 4-5 non-invasive examination of Medieval mural paintings and chancel stalls were performed....
Inwentaryzacja zabytków w Polsce – dzieje, metody, osiągnięcia: I konferencja naukowa projektu
Toruń, 23–25 października 2019 Zapraszamy do udziału w pierwszej konferencji naukowej organizowanej wramach realizacji projektu, poświęconej historii oraz...
XRF X-MET8000 Spektrometer
Within the project framework a portable XRF spectrometer has been purchased. It is X-MET8000 XRF spectrometer with collimator...
Specjalistyczna dokumentacja w toruńskiej katedrze
W marcu 2021 zakończyła się dokumentacja wybranych dzieł z wyposażenia i wystroju toruńskiej katedry w światłach technicznych (UV, IR)....